Sỏi niệu quản: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Nếu sỏi đủ lớn, nó có thể gây cản trở dòng nước tiểu từ thận đến bàng quang. Sự tắc nghẽn này có thể gây ra cơn đau dữ dội. Sỏi thận được hình thành do nồng độ dư thừa của các khoáng chất và muối trong nước tiểu. Các khoáng chất này tạo thành các tinh thể hình thành nên sỏi. Hầu hết sỏi thận đều là sỏi canxi.

Hình dạng sỏi niệu quản. Nguồn ảnh: centerforurologiccare Có nhiều viên sỏi thận nhỏ li ti. Một số quá nhỏ không thể nhìn thấy bằng mắt thường, trôi theo dòng nước tiểu và không gây ra vấn đề gì. Những viên sỏi lớn hơn bị kẹt trong đường tiết niệu có thể gây ra những cơn đau quặn thận dữ dội.

Sỏi niệu quản phổ biến như thế nào

Mỗi năm tại Hoa Kỳ, cứ 1.000 người trưởng thành thì có 1 người phải nhập viện vì sỏi đường tiết niệu. Bệnh phổ biến nhất ở người trung niên. Trong suốt cuộc đời, bạn có thể bị sỏi thận với xác suất là 1/8.

Triệu chứng và nguyên nhân

Các triệu chứng của sỏi niệu quản

Những viên sỏi nhỏ qua đường tiết niệu có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, sỏi làm tắc nghẽn niệu quản có thể gây ra các triệu chứng như:

• Cơn đau dữ dội ở vùng hạ sườn, thắt lưng có thể lan xuống bụng dưới
• Buồn nôn, nôn.

Hãy đi khám ngay nếu bạn có những triệu chứng này.

Chẩn đoán và xét nghiệm

Sỏi thận hoặc sỏi niệu quản được bác sĩ chẩn đoán dựa vào:

• Khám sức khỏe tổng quát và hỏi bệnh sử.
• Xét nghiệm nước tiểu để đánh giá nước tiểu có chứa các chất hình thành sỏi hay không.
• Xét nghiệm máu để đánh giá các vấn đề sức khỏe dẫn đến sỏi hay không.
• Chẩn đoán hình ảnh để tìm vị trí của sỏi. Siêu âm là một phương pháp hiệu quả để phát hiện sự tắc nghẽn. Chụp cắt lớp vi tính (CT) cho biết về kích thước, vị trí và độ cứng của sỏi từ đó giúp định hướng điều trị.

Quản lí và điều trị bệnh

Điều trị sỏi niệu quản phụ thuộc vào loại sỏi, kích thước, vị trí của sỏi. Ngoài ra, việc điều trị còn dựa vào vào một số yếu tố khác như béo phì, sử dụng thuốc chống đông,... Kích thước và vị trí của sỏi sẽ cho biết khả năng sỏi tự rơi xuống và ra bên ngoài.

Nếu kích thước sỏi lớn hơn và đường tiết niệu bị tắc nghẽn, bác sĩ tiết niệu có thể điều trị bằng những cách sau:

• Tán sỏi bằng sóng xung kích: Người bệnh được thiết lập một máy tạo ra sóng xung kích tập trung để phá vỡ sỏi. Các mảnh vỡ của sỏi sau đó sẽ đi qua đường tiết niệu khi đi tiểu. Đây là phương pháp ít xâm lấn nhất.

• Lấy sỏi qua nội soi niệu quản: Bác sĩ tiết niệu đưa một ống soi dài có gắn camera vào niệu đạo. Sau đó bác sĩ đưa ống soi qua bàng quang vào niệu quản, tìm sỏi và loại bỏ hoặc phá vỡ chúng bằng tia laser.

• Phẫu thuật lấy sỏi qua da: Phương pháp này được chỉ định cho những sỏi có kích thước lớn hoặc có hình dạng bất thường. Bác sĩ sử dụng một ống soi đưa trực tiếp vào thận thông qua một vết rạch nhỏ ở lưng để tìm và loại bỏ sỏi. 

Phòng bệnh

Người bệnh sẽ không bị sỏi niệu quản nếu không bị sỏi thận. Nếu người bệnh đã từng bị sỏi thận, bác sĩ sẽ tư vấn cho họ cách hình thành của nó và những biện pháp ngăn sự hình thành sỏi. Bác sĩ có thể điều trị sỏi trước khi nó di chuyển vào niệu quản và gây đau.

Người bệnh sẽ phải thay đổi chế độ ăn theo những cách sau:

• Uống nhiều nước hơn (2 - 3 lít/ngày; tốt nhất là nước lọc, nhưng có thể uống nước chanh, nước cam và các đồ uống khác)
• Hạn chế protein động vật (có trong thịt, trứng, cá).
• Kiểm soát lượng natri ăn vào (dưới 1500 mg / ngày).
• Hạn chế oxalat (có trong rau chân vịt, các loại hạt, cám lúa mì).

Người bệnh cũng có thể được kê đơn thuốc để ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận, sỏi niệu quản.

Xem thêm:

• Niệu đạo: Giải phẫu, chức năng và các bệnh lý liên quan
• Hẹp niệu đạo là gì? Nguyên nhân và cách điều trị
• Hội chứng niệu đạo: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị
• Viêm niệu đạo: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh