Tê bì kéo dài hoặc cảm giác ngứa ran ở chân và bàn chân có thể là triệu chứng của các bệnh như đa xơ cứng (MS), tiểu đường, các bệnh động mạch ngoại vi hoặc đau cơ xơ hóa. Cảm giác này sẽ xuất hiện ở toàn bộ chân, dưới đầu gối hoặc ở các vùng khác nhau của bàn chân.
Bài viết này sẽ chỉ ra một số lý khiến bạn bị tê chân và bàn chân, cùng với các triệu chứng và cách điều trị.
Nguyên nhân gây tê chân và bàn chân
Bắt chéo chân khi ngồi trong một khoảng thời gian dài có thể gây tê bì ở chân và bàn chân. Nguồn: medicalnewstoday.comThông thường, tê bì gây ra bởi tư thế ngồi chỉ kéo dài tạm thời. Tuy nhiên, tê bàn chân mãn tính hoặc kéo dài hầu như luôn luôn là dấu hiệu của một tình trạng bệnh tiềm ẩn.
Các tình trạng liên quan đến tê chân và bàn chân:
Tư thế
Các tư thế gây áp lực lên dây thần kinh hoặc làm giảm lưu lượng máu đến các chi dưới là nguyên nhân phổ biến nhất gây tê chân tạm thời. Nhiều người nói rằng chân của họ đã “ngủ quên”. Thuật ngữ y tế cho hiện tượng này là “chứng dị cảm thoáng qua (tạm thời)”.
Những thói quen có thể khiến chân và bàn chân “ngủ quên”:
- Bắt chéo chân quá lâu
- Ngồi hoặc quỳ quá lâu
- Ngồi trên chân
- Mặc quần, tất hoặc đi giày quá chật
Chấn thương
Chấn thương ở phần thân, cột sống, hông, cẳng chân, mắt cá chân và bàn chân có thể gây áp lực lên dây thần kinh và khiến bàn chân bị tê bì.
Tiểu đường
Một vài bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường thường phát triển một loại tổn thương thần kinh có tên là bệnh thần kinh do tiểu đường. Bệnh này có thể gây đau và tê bì bàn chân và thậm chí cả chân nếu nghiêm trọng.
Các vấn đề về lưng và đau thần kinh tọa
Các vấn đề ở vùng lưng dưới như vỡ hoặc thoát vị đĩa đệm có thể gây áp lực lên các dây thần kinh đi đến chân, gây tê hoặc rối loạn cảm giác.
Đau thần kinh tọa là hội chứng thần kinh đau dọc theo dây thần kinh tọa và các nhánh. Nếu dây thần kinh này bị kích thích hoặc bị chèn ép, bệnh nhân có thể cảm thấy tê bì ở chân hoặc bàn chân.
Hội chứng ống cổ chân
Hội chứng ống cổ chân xảy ra khi một dây thần kinh chạy dọc phía sau chân và dọc theo mặt trong của mắt các chân và bàn chân bị nén, ép hoặc bị tổn thương.
Ống cổ chần là một khoảng hẹp ở mặt trong của mắt cá chân. Những người bị mắc hội chứng ống cổ chân có xu hướng cảm thấy tê, rát, ngứa ran và đau nhức ở mắt các chân, gót chân và bàn chân của họ.
Bệnh động mạch ngoại vi
Bệnh động mạch ngoại vi (PAD) khiến các động mạch ngoại vi ở chân, tay, dạ dày bị thu hẹp làm giảm lượng máu và giảm lưu thông máu. Chân là một trong những bộ phận dễ bị tác động bởi PAD.
Đa số những người mắc PAD đều cảm thấy đau và bị chuột rút ở chân và hông khi họ đang đi bô hoặc bước lên cầu thang. Một số người mắc PAD cũng bị tê và mất cảm giác ở chân.
Các triệu chứng của PAD thường biến mất sau vài phút nghỉ ngơi.
Các khối u hoặc các phát triển bất thường khác
Các khối u, u nang, áp xe và các khối u lành tính (không phải ung thư) có thể gây áp lực lên não, tủy sống hoặc bất kỳ bộ phận nào của chân và bàn chân. Áp lực này có thể làm ảnh hưởng đến lượng máu lưu thông đến chân và bàn chân, gây tê bì.
Sử dụng đồ uống có cồn
Các chất độc trong rượu có thể làm tổn thương các dây thần kinh (đặc biệt là ở chân) gây tê bì.
Uống quá nhiều đồ uống có cồn cũng có thể dẫn đến tổn thương dây thần kinh và gây tê. Loại tổn thương này có liên quan đến việc thiếu các loại vitamin B như B1(thiamine), B9(folate) và B12 do uống quá nhiều rượu.
Đau cơ xơ hóa
Đau cơ xơ hóa là một tình trạng mãn tính hoặc kéo dài, gây ra các cơn đau, nhức và căng cơ lan rộng. Một số người bị đau cơ xơ hóa cũng bị tê bì ở bàn tay và bàn chân.
Hầu hết những người bị đau cơ xơ hóa sẽ gặp phải những triệu chứng như:
- Bị cứng cơ và đau nhức không rõ lý do, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi ngủ dậy
- Mệt mỏi kéo dài
- Gặp các vấn đề về trí nhớ và tư duy.
- Hội chứng chân không nghỉ
Hầu hết những người bị đau cơ xơ đều gặp phải các triệu chứng ở nhiều bộ phận của cơ thể ít nhất 3 tháng 1 lần. Nếu tê chân và bàn chân không kèm theo bất kỳ triệu chứng nào khác hoặc không kéo dài thì chưa chắc nguyên nhân là do đau cơ xơ hóa.
Bệnh đa xơ cứng (MS)
Những người mắc MS bị tổn thương dây thần kinh cảm giác có thể bị tê ở một vùng nhỏ của cơ thể hoặc toàn bộ các chi. Dù tình trạng tê bì có liên quan đến MS thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn nhưng nó có thể khiến bạn mất kiểm soát các chi.
Các cơn đột quỵ
Các cơn đột quỵ bất kể mức độ có thể làm tổn thương não và gây ảnh hưởng đến cách não bộ giải mã và xử lý các tín hiệu thần kinh. Đột quỵ đôi khi có thể gây tê tạm thời hoặc lâu dài ở nhiều bộ phận của cơ thể.
Triệu chứng
Tê chân và bàn chân có thể kèm theo cảm giác ngứa ran hoặc châm chích. Nguồn: medicalnewstoday.comCảm giác tê bì chỉ là một trong nhiều triệu chứng liên quan đến chững tê tạm thời và mãn tính.
Nhiều người bị tê chân và bàn chân cũng trải nghiệm các triệu chứng khác như:
- Ngứa ran
- Nóng rát
- Nhột
- Ngứa ngáy
- Cảm giác kiến bò dưới da
Điều trị
Các phương pháp điều phù hợp phụ thuộc vào nguyên nhân gây tê bì.
Thuốc
Các lựa chọn y tế đối với tình trạng tê chân lâu dài bao gồm:
- Thuốc chống trầm cảm chẳng hạn như duloxetine và milnacipran đã được phê duyệt để điều trị đau cơ xơ hóa.
- Corticosteroids có thể giúp giảm viêm mãn tính và tê có liên quan đến các bệnh như MS.
- Gabapentin và pregabalin là các loại thuốc ngăn chặn hoặc thay đổi tín hiệu thần kinh giúp giảm tê có liên quan đến các tình trạng như đau cơ xơ hóa, MS và bệnh thần kinh do tiểu đường.
Các phương pháp điều trị tại nhà
Các biện pháp điều trị tại nhà có thể giúp giảm tê ở chân và bàn chân:
- Nghỉ ngơi: giúp cải thiện tình trạng gây tê chân và bàn chân do có quá nhiều áp lực lên dây thần kinh.
- Đá lạnh: Nước đá có thể giúp giảm vết sưng đang gây áp lực lên dây thần kinh. Chườm lạnh hoặc quấn túi chườm vào chân và bàn chân bị tê trong 15 phút nhiều lần mỗi ngày.
- Nhiệt: giúp thả lỏng các cơ bị cứng, đau hoặc căng mà đang gây áp lực lên dây thần kinh và gây tê. Tuy nhiên, tránh để chân và bàn chân bị tê trở nên quá nóng vì điều này có thể làm tình trạng viêm, đau và tê trở nên tệ hơn.
- Mát-xa: giúp cải thiện lưu thông máu và làm giảm các triệu chứng.
- Tập luyện: Ít vận động có thể làm suy yếu tim và mạch máu, làm giảm khả năng bơm máu đến các chi dưới. Các hoạt động như yoga, pilates và thái cực quyền có thể cải thiện lưu thông máu và giảm viêm hoặc đau.
- Các thiết bị hỗ trợ: Niềng răng và giày thiết kế đặc biệt có thể giúp giảm ảm lực lên dây thần kinh do các tình trạng như chấn thương, hội chứng ống cổ chân hoặc bàn chân bẹp.
- Tắm muối Epsom: Muối Epsom chứa magiê (một chất có khả năng tăng lưu lượng máu và cải thiện tuần hoàn). Muối Epson thường có sẵn ở các cửa hàng tiện lợi hoặc các trang mua bán trực tuyến.
- Các mẹo giúp giảm căng thăng: Những người mắc các bệnh lý gây tê mãn tính như MS và đau cơ xơ hóa không nên tập trung vào cảm giác tê mà hãy nghĩ đến một điều gì đó khác. Sau một khoảng thời gian ngắn, cơn tê sẽ biến mất. Căng thẳng cũng có xu hướng làm các triệu chứng rối loạn thần kinh trở nên tồi tệ hơn.
- Ngủ: nhiều tình trạng mãn tính liên quan đến tê chân và bàn chân có thể trở nên trầm trọng hơn nếu bạn thiếu ngủ.
- Chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng: Suy dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu vitamin B có thể gây tổn thương dây thần kinh, dẫn đến tê bì. Bổ sung đầy đủ vitamin và các chất dinh dưỡng khác cũng có thể giảm đau và giảm viêm.
- Giảm hoặc tránh sử dụng đồ uống có cồn: Rượu chứa chất độc có thể gây tổn thương thần kinh và gây tê. Rượu cũng thường khiến các triệu chứng đau nhức và viêm nhiễm trở nên tồi tệ hơn và thậm chí có thể gây ra các triệu chứng khác.
Phương pháp điều trị thay thế
Mát-xa điều trị có thể làm giảm các triệu chứng. Nguồn: medicalnewstoday.comMột số liệu pháp thay thế đã được chứng minh là có khả năng làm giảm tê bì chân và bàn chân:
- Mát-xa
- Bấm huyệt bàn chân
- Châm cứu
- Phản hồi sinh học
- Thủy trị liệu
- Thiền Chánh niệm
- Sự mường tượng có định hướng
- Thực phẩm bổ sung vitamin B (đặc biệt là B3, B6 và B12)
Khi nào nên đi khám bác sĩ
Hãy trao đổi với bác sĩ về tình trạng tê chân và bàn chân:
- Không liên quan đến tư thế hoặc các yếu tố về lối sống như quần áo hoặc giày dép chật
- Kéo dài
- Có kèm theo bất kỳ triệu chứng mãn tĩnh nào khác
- Có kèm theo những thay đổi lâu dài về màu sắc, hình dạng hoặc nhiệt độ của chân và bàn chân.
Tổng kết
Tê chân và bàn chân là một chứng rối loạn phổ biến. Tuy nhiên nếu tình trạng này kéo dài không rõ lý do thì đó có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn.
Những người bị tê dai dẳng, thường xuyên, gây đau đớn hoặc mất cảm giác có kèm theo các triệu chứng mãn tính khác mà không rõ nguyên nhân nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và thảo luận về các phương pháp điều trị.
Xem thêm:
- Tay chân bị tê: 25 nguyên nhân phổ biến và biện pháp điều trị
- Nguyên nhân gây tê tay chân, khám chữa và phòng ngừa
