Việc em bé bỏ ăn không nhất thiết phải do một chấn thương hoặc do bệnh lý tiềm ẩn. Biếng ăn ở trẻ nhỏ cũng khác với tâm lý lười ăn, thường xảy ra ở người lớn và thanh thiếu niên do sợ tăng cân. Chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ có thể khiến cha mẹ lo lắng, nhưng nó có thể kiểm soát và điều trị được.
Trong bài viết này, chúng tôi giải thích nguyên nhân, dấu hiệu và cách kiểm soát chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ.
Trẻ trở nên biếng ăn khi nào?
Trẻ nhỏ biếng ăn có thể xuất hiện bất cứ thời điểm nào trong ba năm đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra rằng độ tuổi thường gặp nhất là từ 9 đến 18 tháng tuổi. Đó có thể là do giai đoạn này đánh dấu sự chuyển đổi sang ăn bằng thìa và sau đó là tự ăn. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng biếng ăn trong giai đoạn chuyển tiếp này.
Dấu hiệu của chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ
Sau đây là các triệu chứng thường thấy ở trẻ nhỏ gặp chứng biếng ăn.
- Liên tục từ chối thức ăn trong ít nhất một tháng
- Không bao giờ biểu hiện cảm giác đói
- Lên cơn thịnh nộ hoặc ném thức ăn đi
- Ngừng ăn sau một vài lần nhai
- Không tăng cân
- Sút cân
- Bị suy dinh dưỡng
- Bị phân tâm, quên ăn vừa ăn vừa chơi
Một số trẻ cũng có biểu hiện chán ghét thức ăn theo cảm quan (SFA) cùng với chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ. Trong tình trạng này, trẻ có thể chỉ ăn một loại thức ăn nhất định có mùi vị, nhiệt độ, độ đặc, kết cấu và mùi cụ thể. Chúng không thử thức ăn mới và chỉ chọn một vài loại thức ăn.
Khi trẻ được dỗ để thử thức ăn mới, chúng có thể làm mặt từ chối, nhăn mũi, khạc nhổ, bịt miệng hoặc nôn mửa. Những em bé như vậy từ chối một nhóm thực phẩm cụ thể nên có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng. Tuy nhiên, khi cho trẻ ăn thức ăn ưa thích, trẻ ăn nó mà không gặp khó khăn gì và thường không có biểu hiện chậm phát triển, hoặc thậm chí nhanh chóng trở nên thừa cân.
Nguyên nhân của chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ
Nguyên nhân biếng ăn ở trẻ nhỏ thường liên quan tới cảm xúc và tâm lý xung đột với cha mẹ. Nguồn: ACAMH
Nghiên cứu cho thấy rằng nguyên nhân của chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ thường liên quan đến nhu cầu cảm xúc của bé và xung đột với cha mẹ. Sau đây là một số điểm nổi bật về những lý do đằng sau chứng biếng ăn ở trẻ.
- Khi bé lớn lên, bé bắt đầu phát triển tính tự chủ, đó là điều kiện của khả năng tự quản. Trong giai đoạn này, em bé muốn tự quyết định, bao gồm cả việc lựa chọn thức ăn.Chúng cố tình từ chối thức ăn để thu hút sự chú ý của mẹ đối với nhu cầu tự chủ của chúng.
- Các yếu tố như trầm cảm ở mẹ và rối loạn ăn uống của mẹ cũng có thể gây ra chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ và trẻ bú mẹ. Các bà mẹ bị trầm cảm đã tỏ ra kém tích cực hơn khi cho trẻ ăn. Tất cả những điều này có thể gây hại cho tình trạng cảm xúc của em bé và bé có thể từ chối ăn.
- Trẻ lớn lên trong các gia đình có bất đồng trong nuôi dạy trẻ hoặc người chăm sóc trẻ không có kiến thức khoa học có thể làm tăng nguy cơ biếng ăn ở trẻ nhỏ.
Lý do cảm xúc và hành vi của cha mẹ đối với việc cho ăn là những lý do quan trọng dẫn đến chứng biếng ăn ở trẻ. Nếu bạn nghi ngờ con mình bị biếng ăn thì tốt nhất là bạn nên đến gặp bác sĩ.
Điều trị chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ
Điều trị chứng biếng ăn kịp thời để ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ. Nguồn: RomperĐiều trị kịp thời chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ là điều cần thiết để ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng cho con. Có ba cách điều trị chính có thể giúp trẻ hết biếng ăn:
- Khuyến khích em bé xác định và truyền đạt tín hiệu bên trong về cảm giác đói cũng như cảm giác no.
- Khuyến khích em bé ăn các loại thức ăn khác nhau và cung cấp thức ăn đủ ba nhóm chất dinh dưỡng, thức ăn giàu xơ ít tinh chế.
- Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và dinh dưỡng cho cơ thể.
Việc chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ biếng ăn tập trung vào việc thiết kế một kế hoạch cho ăn uống đáp ứng các tiêu chí cơ bản sau:
- Cung cấp mức năng lượng cần thiết cho hoạt động thể chất lành mạnh, phát triển cơ bắp, tái tạo mô mới cho cơ thể
- Cung cấp chế độ ăn phù hợp với lứa tuổi và yêu cầu phát triển
- Khuyến khích em bé tự ăn
- Dần dần làm cho bé bớt phụ thuộc vào calo lỏng (cháo, sữa, bột) và bổ sung dinh dưỡng
Trong khi thực hiện những thay đổi này, em bé cần được theo dõi về thay đổi trọng lượng cơ thể và tình trạng tiêu hóa, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc táo bón.
Nếu bác sĩ phát hiện nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ có liên quan đến tâm lý bất đồng với cha mẹ thì cần thực hiện các biện pháp sau nhằm cải thiện vấn đề:
- Nếu sự xích mích liên tục giữa mẹ và con là nguyên nhân chính, thì sự can thiệp của người cha có thể giải tỏa được. Người cha có thể làm một vài việc nhằm bù đắp hoặc dung hòa lại sự mâu thuẫn tương tác giữa mẹ và em bé. Cha nên khuyến khích em bé thử nhiều loại thức ăn bổ dưỡng hơn.
- Người mẹ được tư vấn về vấn đề này với trẻ và được động viên để kiên trì hơn với những khó khăn trong giai đoạn ăn dặm.
- Nếu người mẹ quá lo lắng hoặc có vấn đề về cảm xúc trong gia đình, thì cha mẹ có thể nên được tư vấn tâm lý.
Việc điều trị chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ có thể cần sử dụng nhiều biện pháp để cải thiện và ngăn ngừa tái phát.
Các mẹo giúp trẻ nhỏ ăn tốt hơn
Bạn có thể làm theo những lời khuyên này và hãy theo dõi những thay đổi tích cực trong thói quen ăn uống của con.
- Để trẻ tự cảm thấy đói
- Kéo dài khoảng thời gian giữa các bữa ăn trong ngày. Cho chúng ăn thức ăn cách nhau từ ba đến bốn giờ và chỉ cho uống nước giữa các bữa ăn.
- Cho con cầm tay hoặc tiếp xúc với thức ăn để con có thêm sự trải nghiệm, tìm hiểu.
- Cho trẻ ăn từng phần nhỏ và để bé tự yêu cầu ăn thêm.
- Khuyến khích chúng ngồi trên bàn ăn cho đến khi bố mẹ ăn xong. Một em bé học cách ngồi kiên nhẫn có thể ăn tốt hơn.
- Một bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút, ngay cả khi trẻ chưa ăn đủ.
- Đánh giá cao trẻ khi trẻ tự ăn nhưng không dùng số lượng thức ăn làm thước đo để khen thưởng hay chê trách trẻ.
- Không để bất kỳ sự phân tâm nào như thiết bị điện tử, sách, đồ chơi,... trong khi cho trẻ ăn. Nó có thể chỉ có tác dụng tạm thời và sẽ không giúp em bé học được cách nhận biết cảm giác đói và no.
- Đừng mua chuộc trẻ bằng cách nói rằng bạn có thể tặng chúng một quà gì đó nếu chúng ăn xong.
- Không khuyến khích chúng chơi với thức ăn.
- Nếu trẻ quấy khóc hoặc cố gắng nhảy ra khỏi ghế, cha mẹ cần đưa ra cảnh báo. Nếu trẻ tiếp tục hành vi, hãy đưa ra một “khoảng thời gian phạt". Trong khoảng thời gian bị phạt, trẻ sẽ không được ăn thêm, phải rời khỏi phòng ăn. Bé sẽ không được chơi đồ chơi ưa thích, xem TV và cũng không được nhận bất kỳ sự chú ý nào từ ai trong gia đình vào khoảng thời gian đó. Thời gian phạt có tác dụng thay đổi hành vi sai lệch của trẻ vì trẻ em thường không thích cảm giác buồn chán.
Biếng ăn có di truyền không?
Các nghiên cứu cho thấy rằng chứng biếng ăn xuất hiện trong các gia đình. Các nhà nghiên cứu cũng đã xác định được một số gen có thể liên quan đến chứng biếng ăn. Những bà mẹ bị biếng ăn có thể có nhiều khả năng sinh con bị biếng ăn ở tuổi nhỏ. Tuy nhiên, không phải cứ mẹ biếng ăn thì trẻ sẽ biếng ăn. Thảo luận với bác sĩ nếu bạn lo sợ con mình biếng ăn.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng trẻ biếng ăn liên quan đến các vấn đề về hành vi, tâm lý và xã hội liên quan đến việc cho ăn và tương tác giữa cha mẹ với con cái. Cho em bé ăn thức ăn yêu thích của mình mọi lúc, la mắng, đánh lạc hướng, trừng phạt, v.v. có thể hiệu quả trong vài ngày, nhưng đó không phải là giải pháp lâu dài. Cha mẹ cần làm cho đứa trẻ hiểu rằng ăn uống là một thói quen cần thiết và vui vẻ, không phải là một sự ép buộc. Hãy kiên nhẫn với em bé và tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ nhi khoa.
Xem thêm:
- Biếng ăn sinh lý ở trẻ: Giai đoạn, biểu hiện và cách khắc phục
- Chứng biếng ăn ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
