Bài viết sau đây sẽ đưa ra những triệu chứng nhiễm độc Asen, nguyên nhân và phương pháp điều trị tình trạng này.
Asen độc hại như thế nào?
Nhiễm độc Asen (thạch tín) xảy ra sau khi ăn hoặc hít phải Asen ở mức độ cao. Asen là một chất gây ung thư có màu xám, bạc hoặc trắng và cực độc đối với con người. Asen đặc biệt nguy hiểm vì không có mùi vị nên nhiều người có thể tiếp xúc mà không hay biết.
Asen là chất có trong tự nhiên, cũng có dạng hợp chất vô cơ (hoặc nhân tạo), được sử dụng trong nông nghiệp, khai thác mỏ và sản xuất.
Nhiễm độc Asen thường xảy ra ở các khu vực công nghiệp hóa. Các quốc gia có mức Asen trong nước ngầm cao bao gồm Hoa Kỳ, Ấn Độ, Trung Quốc và Mexico.
Các triệu chứng nhiễm độc Asen
Triệu chứng nhiễm độc Asen (nguồn ảnh: hrw.org)Các triệu chứng của nhiễm độc Asen có thể bao gồm:
- Da đỏ hoặc sưng tấy
- Da bị mụn cóc hoặc bị tổn thương
- Đau bụng
- Buồn nôn, nôn
- Tiêu chảy
- Nhịp tim bất thường
- Chuột rút
- Ngứa ran ở ngón tay và ngón chân
Tiếp xúc lâu dài với Asen có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Nên đến cơ sở y tế gần nhất nếu có các dấu hiệu sau đây khi nghi ngờ tiếp xúc với Asen:
- Sạm da
- Đau họng liên tục
- Các vấn đề tiêu hóa dai dẳng
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các triệu chứng lâu dài có xuất hiện trên da đầu tiên và có thể biểu hiện trong vòng 5 năm kể từ khi tiếp xúc. Trường hợp nhiễm độc quá mức có thể dẫn đến tử vong.
Những nguyên nhân phổ biến nhất của nhiễm độc Asen
Nguồn nước ngầm bị ô nhiễm là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm độc Asen. Asen có sẵn trong trái đất và có thể ngấm vào mạch nước ngầm. Ngoài ra, nước thải từ các nhà máy công nghiệp có thể mang theo Asen đi vào nguồn nước. Uống nước nhiễm Asen trong thời gian dài có thể dẫn đến nhiễm độc.
Nguồn nước ngầm bị ô nhiễm là nguyên nhân phổ biến gây nhiễm độc Asen (nguồn ảnh: downtoearth.org.in)Các nguyên nhân khác có thể gây ra nhiễm độc Asen bao gồm:
- Hít thở không khí có chứa Asen
- Hút thuốc lá
- Hít thở không khí bị ô nhiễm từ thực vật hoặc mỏ than sử dụng Asen
- Sống gần các khu công nghiệp
- Tiếp xúc với bãi rác hoặc bãi thải
- Hít phải khói hoặc bụi từ gỗ hoặc chất thải đã được xử lý bằng Asen trước đây
- Ăn thực phẩm nhiễm Asen, một số hải sản và sản phẩm từ động vật có thể chứa một lượng nhỏ Asen
Chẩn đoán nhiễm độc Asen
Nhiễm độc Asen cần được chẩn đoán để đưa ra phương pháp điều trị thích hợp và tìm ra nguyên nhân cơ bản để có thể hạn chế phơi nhiễm Asen trong tương lai.
Các xét nghiệm để đo mức độ Asen cao trong cơ thể gồm:
- Xét nghiệm máu
- Xết nghiệm móng tay
- Xét nghiệm tóc
- Xét nghiệm nước tiểu
Xét nghiệm nước tiểu thường được sử dụng nhất trong trường hợp phơi nhiễm cấp tính xảy ra trong vòng vài ngày. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, tất cả các xét nghiệm khác đều đo lường mức độ phơi nhiễm lâu dài ít nhất 6 tháng.
Nhược điểm của bất kỳ xét nghiệm nào trong số trên là chỉ có thể đo lượng Asen cao trong cơ thể mà chưa thể xác định bất kỳ tác dụng phụ nào sắp xảy ra khi tiếp xúc. Tuy nhiên, việc biết liệu bạn có hàm lượng Asen cao trong cơ thể hay không có thể giúp bạn thay đổi lối sống, tránh phơi nhiễm thêm Asen.
Điều trị nhiễm độc Asen
Không có phương pháp cụ thể nào được sử dụng để điều trị nhiễm độc Asen. Cách tốt nhất để điều trị tình trạng này là loại bỏ tiếp xúc với Asen. Sự phục hồi hoàn toàn có thể không xảy ra trong vài tuần hoặc vài tháng. Việc điều trị phụ thuộc vào thời gian bạn đã tiếp xúc, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Các chất bổ sung vitamin E và selen có thể được sử dụng như biện pháp thay thế để hạn chế ảnh hưởng của việc tiếp xúc với Asen. Người ta cho rằng các chất này triệt tiêu lẫn nhau. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu trên người để xác định vitamin E và selen là phương pháp điều trị khả thi.
Các biến chứng của nhiễm độc Asen
Tiếp xúc lâu dài với Asen có thể gây ung thư ở nhiều cơ quan, bộ phận khác nhau. Các loại ung thư liên quan đến Asen phổ biến nhất có thể là ung thư:
- Bàng quang
- Máu
- Hệ thống tiêu hóa
- Gan
- Phổi
- Hệ thống bạch huyết
- Thận
- Tuyến tiền liệt
- Làn da
Nhiễm độc Asen có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe khác, như bệnh đái tháo đường, bệnh tim và nhiễm độc thần kinh sau khi tiếp xúc lâu dài. Ở phụ nữ mang thai, nhiễm độc Asen có thể dẫn đến các biến chứng thai nhi hoặc dị tật bẩm sinh sau khi sinh. Asen ảnh hưởng đến sự phát triển ở trẻ em.
Triển vọng về nhiễm độc Asen
Nhiễm độc Asen ngắn hạn có thể gây ra các triệu chứng khó chịu, nhưng triển vọng về tổng thể vẫn tốt. Các vấn đề nghiêm trọng nhất có thể xảy ra khi tiếp xúc với Asen trong thời gian dài. Điều này có thể xảy ra từ công việc hàng ngày hoặc do ăn uống, hít thở các chất gây ô nhiễm một cách thường xuyên. Vì càng phát hiện sớm nguy cơ nhiễm độc Asen, bạn càng có khả năng phục hồi tốt hơn và cũng có thể giảm nguy cơ ung thư.
Ngăn ngừa nhiễm độc Asen
Uống nước sạch để ngăn ngừa nhiễm độc Asen (nguồn ảnh: healthline.com)
Nếu đang làm việc trong các ngành công nghiệp sử dụng Asen, hãy tăng cường các biện pháp bảo vệ ngừa phơi nhiễm. Nên mang theo nước của riêng mình từ nhà và đeo khẩu trang để giảm tình trạng hít phải Asen.
Khi đi du lịch, bạn chỉ nên uống nước đóng chai.
Xem thêm:
